واریس در دوره بارداری چرا بیشتر می شود؟ علل و نکات پیشگیری

در دوره بارداری، تغییرات فیزیولوژیکی و محیطی منجر به بروز مشکلات مختلفی در سیستم عروقی می‌شود که یکی از مهم‌ترین آن‌ها، افزایش واریس در اندام تحتانی است.

تغییرات هورمونی در بارداری

در بارداری، سطح هورمون‌های استروژن و پروژسترون به طور قابل توجهی افزایش می‌یابد که تأثیر مستقیمی بر ساختار و عملکرد دیواره‌های عروقی دارد. این هورمون‌ها موجب آرامش و شل شدن عضلات دیواره رگ‌ها می‌شوند که نتیجه آن افزایش نفوذپذیری رگ‌ها و کاهش کارایی دریچه‌های طبیعی عروق است. به همین دلیل، خون به راحتی در رگ‌های پا تجمع یافته و فشار بیشتری به آن‌ها وارد می‌شود که در نهایت به بروز واریس منجر می‌گردد. تغییرات هورمونی همچنین باعث تغییر در توازن مایعات بدن شده و به افزایش تورم در اندام‌های تحتانی کمک می‌کند. بنابراین، تغییرات هورمونی از اصلی‌ترین عواملی است که به بروز و تشدید واریس در زنان باردار دامن می‌زند و نیازمند توجه ویژه در هر برنامه پیشگیرانه به شمار می‌آید.

افزایش حجم خون در بارداری

یکی از سازگاری‌های طبیعی بدن در دوره بارداری، افزایش حجم خون به منظور تامین نیازهای افزوده جنین و حفظ سلامت مادر است. این افزایش حجم خون، در کنار تغییرات هورمونی، منجر به اعمال فشار اضافی بر رگ‌های وریدی، به‌خصوص در اندام‌های تحتانی می‌شود. هنگامی که حجم خون به طور قابل توجهی افزایش می‌یابد، رگ‌ها با فشار بیشتری مواجه شده و عملکرد دریچه‌های طبیعی آن‌ها مختل می‌شود. در نتیجه، تجمع خون در پاها و تورم عروق به عنوان نشانه‌های اولیه افزایش ریسک بروز واریس در این دوره مشاهده می‌شود. توجه به این موضوع اهمیت ویژه‌ای دارد زیرا کنترل حجم خون و مدیریت عوامل فیزیولوژیکی می‌تواند به کاهش عوارض و بهبود کیفیت زندگی زنان باردار کمک شایانی نماید.

عوامل ژنتیکی در افزایش ریسک بروز واریس نقش مهمی دارند؛ اگر در خانواده سابقه واریس وجود داشته باشد، احتمال بروز این مشکل در دوره بارداری افزایش می‌یابد. علاوه بر ژنتیک، سبک زندگی و عادات روزانه از جمله ایستادن طولانی مدت یا نشستن بدون حرکت، می‌توانند به تشدید عوارض عروقی منجر شوند. فعالیت بدنی ناکافی و عدم توجه به استراحت‌های دوره‌ای باعث کاهش کارایی گردش خون در رگ‌های پا شده و از بروز واریس جلوگیری نمی‌کند. همچنین، شیوه‌های نادرست تغذیه و افزایش وزن در بارداری، فشار اضافی بر سیستم عروقی وارد می‌کنند و موجب تشدید علائم می‌شوند. در این میان، تغییر در عادات روزانه و اتخاذ شیوه زندگی فعال و سالم می‌تواند به طور قابل توجهی ریسک بروز واریس را کاهش دهد و به بهبود عملکرد رگ‌های وریدی کمک نماید.

اجرای راهکارهای پیشگیرانه و مدیریتی در بارداری از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است و می‌تواند به کاهش عوارض ناشی از واریس کمک شایانی کند. استفاده از ورزش‌های سبک مانند پیاده‌روی، یوگا و تمرینات کششی باعث بهبود گردش خون و تقویت عضلات پا شده و به کاهش تجمع خون در رگ‌ها کمک می‌کند. علاوه بر این، استفاده از جوراب‌های فشرده‌کننده به عنوان یک ابزار حمایتی می‌تواند فشار اضافی بر رگ‌ها را کاهش دهد و از افزایش تورم جلوگیری نماید. تغییر در عادات روزانه مانند استراحت‌های منظم، بالا بردن پاها هنگام استراحت و اجتناب از ایستادن یا نشستن طولانی مدت نیز از دیگر راهکارهای مؤثر در مدیریت واریس محسوب می‌شود. مشورت با پزشکان متخصص و دریافت راهنمایی‌های فردی، به ویژه در موارد بروز علائم شدید، می‌تواند باعث شناسایی زودهنگام مشکلات و ارائه درمان‌های مناسب شود.

پوشاک و کفش مناسب

یکی از نکات اساسی در پیشگیری از واریس در دوران بارداری، توجه به انتخاب پوشاک و کفش‌های مناسب است. پوشیدن لباس‌های گشاد و راحت به کاهش فشار غیرضروری بر رگ‌های پا کمک کرده و مانع از ایجاد انقباضات ناخواسته می‌شود. به‌علاوه، انتخاب کفش‌های تخت به جای کفش‌های پاشنه‌بلند موجب توزیع یکنواخت وزن و بهبود گردش خون در اندام‌های تحتانی می‌شود. استفاده از این نوع پوشاک در کنار سایر راهکارهای پیشگیرانه، تأثیر قابل توجهی در کاهش ریسک بروز واریس دارد. در نتیجه، تغییر عادات پوشاک و انتخاب کفش‌های مناسب می‌تواند نقش مهمی در حفظ سلامت عروق در دوران بارداری ایفا کند.

در نهایت، افزایش واریس در بارداری نتیجه تغییرات فیزیولوژیکی چندگانه از جمله تغییرات هورمونی، افزایش حجم خون و فشار فیزیکی رحم است که در کنار عوامل ژنتیکی و سبک زندگی، به تشدید این مشکل منجر می‌شود. آگاهی از علل اصلی و اتخاذ راهکارهای پیشگیرانه می‌تواند نقش مهمی در بهبود سلامت سیستم عروقی زنان باردار داشته باشد. با اجرای توصیه‌های ورزشی، استفاده از ابزارهای حمایتی مانند جوراب‌های فشرده‌کننده و ایجاد تغییرات در عادات روزانه، امکان کاهش عوارض و مدیریت بهتر واریس فراهم می‌شود. توجه به مشاوره‌های تخصصی و پایش مداوم علائم، از بروز مشکلات جدی‌تر جلوگیری می‌کند و به زنان اطمینان می‌دهد که می‌توانند با دقت و آگاهی از دوران بارداری عبور کنند. به همین دلیل، ایجاد یک برنامه جامع مدیریت سلامت عروقی در بارداری، گامی اساسی در جهت حفظ سلامتی مادر و جنین به شمار می‌آید.
دکتر نادر افشاری متخصص درمان واریس در تهران با استفاده از تکنولوژی‌های روز دنیا و تیمی حرفه‌ای، خدمات درمان واریس را به‌صورت دقیق و تخصصی ارائه می‌کند. برای مشاوره و رزرو نوبت، از طریق دکمه دریافت نوبت و یا تماس با شماره ۰۲۱۴۴۶۵۵۷۱۵ اقدام کنید.

منابع
endovascularexpert
healthline
mayoclinic